Lịch sử môn đua ngựa ở Việt Nam
Cá cược đua ngựa là một trong những hình thức cờ bạc lâu đời nhất mà nhiều người vẫn ưa thích. Các gói tài trợ và giải thưởng bằng tiền luôn khiến cho trò cá cược đua ngựa này trở nên sống động và thú vị trong mắt nhiều người.
Vào năm 1893, những trận đua ngựa chính thức bắt đầu diễn ra ở Việt Nam với sự hình thành của Hiệp hội Đua ngựa Sài Gòn. Đây là môn thể thao do các sĩ quan quân đội Pháp thống trị. Trường đua ngựa được xây dựng ở trung tâm thành phố và các cuộc đua tiếp tục diễn ra cho đến khi Chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra. Năm 1932, một trường đua mới được xây dựng tại huyện Phú Thọ và nó vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay. Các cuộc đua bắt đầu trở lại sau chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc với sự quản lý của người Việt tại địa phương. Trường đua tiếp tục hoạt động cho đến khi Sài Gòn được giải phóng vào năm 1975.
Sau năm 1975, với việc cá cược, đua ngựa bị cấm vì trái quy định của pháp luật và trường đua này cũng dừng hoạt động.
Năm 2004, Công ty TNHH Thiên Mã trở thành đơn vị đồng quản lý trường đua ngựa Phú Thọ cùng với Câu lạc bộ Thể dục thể thao Phú Thọ thuộc Sở Thể dục Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh. Trường đua đã được khánh thành trở lại vào tháng 2 năm 2005 với tên gọi Saigon Racing Club sau khi được cải tạo lại và nâng cấp. Saigon Racing Club trở thành thành viên chính thức của ARF vào năm 2010 tại Đại hội Đua ngựa Châu Á lần thứ 33 tại Sydney.
Cuối tháng 5 năm 2011, Trường đua Phú Thọ dừng hoạt động vì thành phố dự kiến chuyển hoạt động đua ngựa sang Madagui – tỉnh Lâm Đồng, nơi có diện tích 300 ha.
Để tiếp tục điều hành các hoạt động đua ngựa tại Việt Nam với tư cách là thành viên chính thức của Liên đoàn Đua ngựa Châu Á, Hội đồng thành viên Công ty TNHH Thiên Mã (nay là Công ty Cổ phần Giải trí Thiên Mã) đã quyết định chuyển đến tỉnh Lâm Đồng để đầu tư khu liên hợp chăn nuôi, huấn luyện và đua ngựa tại ấp 4, xã Đạ Oai, huyện Đạ Huoai, tỉnh Lâm Đồng. Điều này đã được UBND tỉnh Lâm Đồng phê duyệt vào năm 2006.
Gần đây, chính phủ Việt Nam đã hợp pháp hóa cá cược thể thao, trong đó bao gồm cả cá cược đua ngựa. Không phải là điều gì mới mẻ, thực tế, đua ngựa đã có ở trong nước từ năm 1893 với sự hình thành của Hiệp hội Đua ngựa Sài Gòn. Môn thể thao này khá mới mẻ và xa lạ với người dân địa phương do các sĩ quan quân đội Pháp thống trị.
Một khi cá cược thể thao được Quốc hội Việt Nam chấp thuận trở thành hợp pháp, các nhà đầu tư nước ngoài có thể được kêu gọi đầu tư để vực dậy đất nước nghèo đói.
Các nhà đầu tư muốn đầu tư vào các dự án cá cược đua ngựa tại Việt Nam có thể sẽ đi vào ngõ cụt nếu họ không trang bị cho mình những công cụ thích hợp để đối phó với những thách thức pháp lý tại thị trường mới nổi này
Mặc dù cá cược đua ngựa đã được cho phép trong hai dự án thí điểm ở Phú Thọ (1998) và Vũng Tàu (2000), nhưng vẫn chưa có khung pháp lý cụ thể để giải quyết việc cấp phép và hoạt động cho các dự án cá cược đua ngựa.
Năm 2010, Chính phủ Việt Nam đã quyết định soạn thảo một nghị định, một quy định hành pháp ưu việt nhất, chính thức hợp pháp hóa hoạt động cá cược đua ngựa tại Việt Nam và đưa ra các tiêu chí cho các doanh nghiệp đầu tư và hoạt động trong lĩnh vực này. Đây là một nỗ lực của chính phủ nhằm duy trì sự cân bằng giữa lợi ích kinh tế của các doanh nghiệp siêu lợi nhuận này và sự cần thiết phải có đủ sự kiểm soát của chính phủ để loại bỏ các “tệ nạn xã hội” có thể liên quan đến các dự án này. Ủy ban thường vụ Quốc hội là cơ quan lập pháp của Việt Nam đã thông qua chủ trương chung của nghị định này; tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ cũng yêu cầu nghiên cứu thực nghiệm về ưu và nhược điểm của cá cược đua ngựa, cùng với các hình thức cá cược khác như cá cược bóng đá hoặc đua chó săn.Trong phiên họp thường kỳ của Chính phủ năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính tiếp tục hoàn thiện dự thảo trên cơ sở kiến nghị của các ngành và Quốc hội. Không có thời hạn cố định cho việc ban hành nghị định này. Một trong những lý do tại sao có sự trì hoãn đáng kể là vì mục tiêu đầy tham vọng của nghị định này, nhằm điều chỉnh không chỉ cá cược đua ngựa và đua chó săn mà còn cả cá cược bóng đá. Cá cược bóng đá là một chủ đề nhạy cảm ở Việt Nam và có nhiều định kiến cho rằng nó liên quan đến tội phạm, phá sản, gian lận trong thể thao và rửa tiền. Để đẩy nhanh quá trình này, chính phủ đang xem xét tách cá cược bóng đá khỏi nghị định này và chỉ tập trung vào cá cược đua ngựa và chó săn.
Mặc dù dự thảo mới nhất của nghị định này chưa phải là cuối cùng, nhưng các nhà đầu tư có thể tìm thấy một số hướng dẫn hữu ích cho việc đầu tư trong tương lai vào cá cược đua ngựa tại Việt Nam. Đặc biệt, dự thảo đề xuất doanh nghiệp chỉ được kinh doanh cá cược đua ngựa khi đã được cấp Giấy chứng nhận đầu tư (đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, đồng thời là Giấy chứng nhận thành lập) và Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh. Thủ tướng Chính phủ quyết định việc cấp giấy chứng nhận đầu tư và chỉ cấp giấy chứng nhận đầu tư cho dự án cá cược đua ngựa có quy mô vốn đầu tư tối thiểu từ 1 nghìn tỷ đồng Việt Nam, tương đương 459 triệu đô la Mỹ. Dự án phải được đưa vào hoạt động trong thời hạn bốn năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đầu tư. Trong khi đó, Bộ Tài chính sẽ cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh cho các tổ chức, cá nhân có đủ tiềm lực tài chính, có phương án kinh doanh và các quy định pháp luật về tổ chức đua ngựa và cá cược đua ngựa phù hợp.
Ngựa đua ở Việt Nam và Việc phân loại chúng
Nhiều con ngựa tham gia trong các cuộc đua được lai tạo tại địa phương bởi hầu hết các ông chủ sống ở các khu vực nông nghiệp xung quanh Thành phố Hồ Chí Minh và đã tham gia đua ngựa từ những ngày Việt Nam còn là thuộc địa. Những nhà lai tạo giống này chính là những người đóng vai trò trụ cột của ngành kể từ khi đua ngựa trở thành môn thể thao hợp pháp.
Trong một cuộc đua, các nhà lai tạo giống đưa ngựa của họ đến trường đua thẳng từ các trang trại. Sau đó, những con ngựa này sẽ trở về trang trại ngay khi cuộc đua kết thúc. Việc phân loại ngựa con phụ thuộc vào các bài tập đo lường hàng năm của chúng. Nói chung, sự phân loại của chúng phụ thuộc vào chiều cao của chúng trước khi chúng được phân biệt thành các loại.
Không có con ngựa bị tật nào trong các cuộc đua ở Việt Nam. Tất cả ngựa con đều có trọng lượng cố định trong các cuộc đua và bốn con ngựa đầu tiên về đích mỗi cuộc đua sẽ nhận được tiền thưởng.
Các cuộc đua và công tác đào tạo người cưỡi ngựa đua ở Việt Nam
Việt Nam tổ chức các cuộc đua ngựa thường xuyên vào thứ Bảy và Chủ nhật hàng tuần, ngoại trừ cuối tuần Tết Nguyên đán và mỗi ngày đua có chín cuộc đua. Những con ngựa chạy trên một đường đất dài 1.650 mét và rộng 20 mét. Những con ngựa được chủ nuôi và người chăn nuôi sử dụng chọn từ danh sách đã được Saigon Racing Club phê duyệt trước. Những huấn luyện viên này được đào tạo tại địa phương và phải có sự cho phép của câu lạc bộ trước khi họ có thể đua. Tại Việt Nam, các bạn trẻ từ 14 tuổi trở lên đều có thể đăng ký học jockey (cưỡi ngựa đua). Vì vậy, không có gì lạ khi bắt gặp những tay đua ngựa từ 14 đến 15 tuổi. Nhưng vì họ là người châu Á, nên hầu hết đều có vẻ như khoảng 10 tuổi so với người Tây. Những người cưỡi ngựa đua Việt thường nặng khoảng 77 pound và có thể dễ dàng bị lật khỏi yên ngựa khi họ không có đủ mạnh để điều khiển ngựa.
Đua ngựa thuần chủng ở Việt Nam
Đua ngựa thuần chủng ở Việt Nam bắt đầu từ năm 2005 khi có khoảng 40 con ngựa thuần chủng từ Úc đến Việt Nam. Thời điểm này, cả nước chỉ có một trường đua duy nhất là trường đua Phú Thọ, được cải tạo vào năm 2005. Với việc Hà Nội nhận được tín hiệu chuẩn bị phát triển cơ sở giải trí và đua ngựa trị giá 500 triệu đô la Mỹ, giải đua ngựa thuần chủng dự kiến sẽ tiếp tục phát triển trong những năm tới.
Câu lạc bộ – Saigon Racing Club tổ chức một cuộc đua ngựa thuần chủng mỗi tuần một lần. Những con ngựa đua được sử dụng cho các cuộc đua chạy theo tỷ lệ chấp và không phải trải qua phân loại. Những con ngựa mang trọng lượng tối đa là 60kg, trọng lượng này được ấn định dựa trên các màn trình diễn trước đó của người chạy trên đường đua. Không giống như những con ngựa được lai tạo tại địa phương, những con ngựa thuần chủng này có chuồng tại chỗ và trải qua quá trình huấn luyện của những người nước ngoài. Cho đến nay, khoảng 10 con ngựa thuần chủng thuộc sở hữu của địa phương và 8 người cưỡi ngựa cũ đã trải qua khóa huấn luyện để cưỡi những con ngựa này.
Trong khi nhiều người đặt cược hoan nghênh ý tưởng cá cược đua ngựa thuần chủng, những người nuôi ngựa vẫn tỏ ra thận trọng do thiếu ngựa đua thuần chủng cho các chủ sở hữu địa phương, thiếu kiến thức, thiếu cơ sở để huấn luyện và chi phí nuôi dưỡng những con ngựa thuần chủng đắt đỏ này. Doanh thu cá cược hiện tại không đủ để cung cấp chi phí cho các cuộc đua hoàn toàn thuần chủng, khiến cho việc đua ngựa thuần chủng trở nên không phổ biến đối với công chúng.
Làm thế nào để cá cược đua ngựa ở Việt Nam
Trước khi hiện đại hóa cá cược, chỉ có cá cược chính xác mới có sẵn. Các nhân viên giữ vé giấy cho tất cả các tổ hợp cược có thể có cho đường đua 10 ngựa. Người đặt cược chỉ cần yêu cầu vé cho một kèo cược cụ thể, giả sử 4-10 hoặc 4-6 chính xác và nhân viên sẽ chỉ cần xé vé và giao cho người đặt cược.
Ngày nay, Liên đoàn Đua ngựa Châu Á có hệ thống cá cược từ Úc, do TABCORP cung cấp. Hệ thống cá cược hỗ trợ một số loại cược bao gồm Win, Place, Exacta, Trifecta, Quartet và Quinella, trong số những loại khác. Hiện tại, khoảng một trăm máy để đặt cược hoạt động vào mỗi ngày đua. Trường đua có hệ thống camera quan sát trong nhà với 100 màn hình tivi hiển thị tỷ lệ cá cược và thông tin cuộc đua. Mỗi đơn vị đặt cược có giá 10.000 đồng Việt Nam với doanh thu mỗi ngày là 120.000 đô la Mỹ. Trong những năm qua, doanh thu cá cược đua ngựa dần dần tăng lên cùng với việc sử dụng vốn góp nước ngoài và máy tính hóa việc cá cược. Việt Nam không cung cấp bất kỳ máy để đặt cược nào. Những người muốn đặt cược vào các cuộc đua ngựa phải đến trường đua và đặt cược của họ bằng cách sử dụng các ki ốt bán vé cược nằm rải rác trong khuôn viên trường đua.
Cá cược đua ngựa trực tuyến vẫn chưa phải là được chuẩn hóa cho người dân Việt Nam. Tuy nhiên, có những nhà cái bất hợp pháp đưa ra tỷ lệ cược tốt hơn so với các trang web cá cược hợp pháp. Và việc tham gia cá cược đua ngựa tại những nhà cái này được coi là một hoạt động rủi ro cao, vì một số người đặt cược không nhận được tiền của họ từ các nhà cái bất hợp pháp này.
Lễ hội đua ngựa ở Việt Nam
Theo Hà Nội (VNA) – Lễ hội đua ngựa Bắc Hà được công nhận là di sản phi vật thể quốc gia ngày 31/5/2021, tạo cơ hội cho tỉnh miền núi phía Bắc Lào Cai tiếp tục bảo tồn những nét văn hóa đặc sắc của Tây Bắc.
Ngựa là người bạn thân thiết của dân làng các bộ tộc trên khắp Lào Cai vì chúng được sử dụng làm phương tiện đi lại từ bao đời nay. Chiều muộn khi mặt trời lặn khuất sau dãy núi phía tây, những chú ngựa kiên nhẫn chở hoa màu thu hoạch từ nương rẫy xa xôi qua những con đường núi gập ghềnh đầy sỏi đá để về bản.
Hội đua ngựa được tổ chức vào mùa xuân hàng năm dưới chân núi Ba Mê ở trung tâm huyện Bắc Hà, nơi được thiên nhiên ban tặng cho cảnh quan kỳ vĩ và giàu bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số.
Không phải là một cuộc đua mang tính thương mại hay chuyên nghiệp, lễ hội ở Bắc Hà có sự góp mặt của những người nông dân và những con ngựa thồ của họ thường chở ngô, gạo và đá. Các kỵ sĩ cưỡi ngựa của họ mà không có dây nịt và kiềng, chỉ có đai ngựa, với hai móc sắt buộc vào dây thừng ở hai bên miệng ngựa để điều khiển.
Ngựa Bắc Hà được mệnh danh là giống ngựa đẹp nhất Việt Nam.
Theo người dân địa phương, cuộc đua ngựa được hồi sinh dựa trên những câu chuyện được lưu truyền qua nhiều thế hệ từ xa xưa khi những cánh rừng bạt ngàn được tô điểm bởi hoa mận trắng và người dân địa phương đổ về dinh Vua dân tộc Mông, người được gọi là Hoàng A Tưởng, để xem cuộc đua ngựa.
Trong cuộc thi, những người kỵ mã trong trang phục chỉnh tề đã sẵn sàng phi nước đại khi một phát súng báo hiệu bắt đầu. Đến gần vạch đích, họ nhảy khỏi ngựa, bắn liên tiếp năm phát đạn, lấy một quả bóng màu đỏ, quay lại và tiếp tục.
Người chiến thắng là người có con ngựa nhanh nhất và có nhiều điểm nhất.
Tuy nhiên, trong các cuộc chiến tranh chống quân xâm lược Pháp và Mỹ, cuộc đua đã không được tổ chức trong nhiều năm vì các kỵ sĩ phải nhập ngũ để bảo vệ nền độc lập dân tộc.
Năm 1975, người dân Bắc Hà ăn mừng chiến thắng chống Mỹ cứu nước bằng cuộc diễu hành lớn của hơn 200 con ngựa.
Mùa xuân năm 1980, giải đua ngựa một lần nữa được Bộ Chỉ huy quân sự huyện Bắc Hà phát động, thu hút hơn 50 người cưỡi ngựa đua trong toàn huyện tham gia.
Nhưng phải đến 27 năm sau, vào năm 2007, trường đua ngựa mới chính thức được khôi phục như một phần hoạt động văn hóa, và sau đó là một phần của chương trình hợp tác phát triển du lịch hàng năm giữa 8 tỉnh Tây Bắc.
Vàng Văn Huỳnh, một vận động viên đua ngựa từng vô địch giải đấu năm 2012 và 2013, cho biết điều quan trọng là phải chú ý theo dõi những con ngựa khác khi đua, để giữ khoảng cách an toàn và tránh cho chúng va vào hoặc vượt lên phía trước, gây ra tai nạn.
Anh cho biết: “Bạn phải ngồi vững trên lưng ngựa để điều khiển nó trong suốt cuộc đua. Khi vào một khúc cua, bạn phải kéo dây cương để giảm tốc độ để tránh bị ngã, đồng thời giải phóng áp lực kìm hãm và thúc ngựa hết tốc lực khi chạy trên đường thẳng, ”
Lễ hội thu hút đông đảo khán giả đến xem sôi nổi hàng năm, trong đó có nhiều du khách đến từ các miền đất nước mong muốn có những kỷ niệm khó quên với cao nguyên Bắc Hà.
Tương lai của môn đua ngựa ở Việt Nam
Việc chấp thuận hợp pháp hóa cá cược thể thao và bật đèn xanh cho cơ sở đua ngựa trị giá 500 triệu USD ở Hà Nội đang thúc đẩy sự phát triển của môn đua ngựa ở Việt Nam. Nhiều người tin rằng điều này sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài hơn trong nước và từ đó, sẽ hồi sinh ngành công nghiệp cá cược đua ngựa.
Dự án đã bị trì hoãn từ lâu cuối cùng sẽ có hiệu lực vào năm 2022. Khu phức hợp giải trí và trường đua ngựa sẽ được xây dựng trên khu đất nông nghiệp ở Sóc Sơn, phía Bắc Hà Nội. Việc chấp thuận này đã thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư khác để xây dựng thêm các khu liên hợp trường đua ngựa tại Thành phố Hồ Chí Minh, Vĩnh Phúc và Bắc Ninh.
Những câu hỏi thường gặp về môn đua ngựa ở Việt Nam
Nhờ sự đầu tư của chính quyền địa phương vào các trận đua ngựa, nó đang bùng nổ phát triển ở châu Á, nhưng đây chưa phải là điểm dừng. Các sòng bạc cũng vô cùng phổ biến trong khu vực, nhưng nó cũng bị quản lý chặt chẽ ở nhiều quốc gia
Người cưỡi ngựa là người có liên quan đến ngựa. Bạn cũng có thể sử dụng nó như một tính từ để mô tả bất cứ điều gì liên quan đến cưỡi ngựa.
Mông Cổ Derby được ca ngợi là cuộc đua ngựa lâu nhất và khắc nghiệt nhất thế giới. Điều này được công nhận bởi Kỷ lục Guinness Thế giới. Hoàn toàn không có gì dễ dàng về cuộc đua 1.000 km (621 dặm) xuyên Mông Cổ này
Trường đua ngựa lớn nhất tính theo sức chứa khán giả là Trường đua ngựa Tokyo, Nhật Bản. Thuộc sở hữu của Hiệp hội Đua ngựa Nhật Bản và có sức chứa lên đến 223.000 người, đường đua mở cửa lần đầu tiên vào năm 1933 và được cập nhật rộng rãi vào năm 2007. Đường đua cỏ hình bầu dục có tổng chiều dài 2.083 m và chiều ngang 41 m ở điểm rộng nhất.
Tổng kết về cá cược đua ngựa ở Việt Nam
Trong khi nghị định của chính phủ Việt Nam cho phép người chơi Việt Nam tham gia cá cược đua ngựa, thì họ bị giới hạn mức đặt cược tối đa là một triệu đồng (hoặc dưới năm mươi USD) một ngày và quy định mức đặt cược tối thiểu là mười nghìn đồng (hoặc dưới năm mươi xu). Chính vì vậy, không nên có nhiều hơn ba cuộc đua trong một tuần tại mỗi địa điểm. Khoản hoàn trả tối thiểu sẽ là 65% doanh thu từ việc bán vé đặt cược. Về lao động, những người cưỡi ngựa đua phải là nhân viên của những người điều hành trường đua ngựa.
Là một trong những môn thể thao có lịch sử lâu đời nhất trên hành tinh, người ta thường thấy dấu vết của những trận đua ngựa ở các nơi khác nhau trên khắp thế giới. Mặc dù hầu hết mọi người đều gắn môn đua ngựa với Châu Âu và Mỹ, nhưng vẫn có những khu vực khác như Châu Á là thị trường tiến bộ nhất của môn thể thao này.
Nhờ sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại, các quốc gia mới đang tham gia câu lạc bộ đua ngựa tổ chức các sự kiện lớn với một số giải thưởng hấp dẫn.
Khi nói đến đua ngựa ở châu Á, có rất ít quốc gia có truyền thống về môn thể thao này, và nhìn chung cũng đang có sự phát triển đáng kể về mức độ phổ biến của môn đua ngựa ở những nơi khác.
